1. เคธिंเคงु เคจเคฆी: เคชเคฐिเคเคฏ เคเคฐ เคเคฆ्เคเคฎ เคธ्เคฅเคฒ
เคธिंเคงु เคจเคฆी, เคिเคธे เค
ंเค्เคฐेเค़ी เคฎें Indus River เคเคนा เคाเคคा เคนै, เคฆเค्เคทिเคฃ เคเคถिเคฏा เคी เคธเคฌเคธे เคช्เคฐเคฎुเค เคเคฐ เคเคคिเคนाเคธिเค เคจเคฆिเคฏों เคฎें เคธे เคเค เคนै। เคฏเคน เคจเคฆी เคคिเคฌ्เคฌเคค เคे เคฎाเคจเคธเคฐोเคตเคฐ เคीเคฒ เคे เคชाเคธ เคธे เคเคฆ्เคเคฎ เคฒेเคคी เคนै เคเคฐ เคญाเคฐเคค, เคชाเคिเคธ्เคคाเคจ เคเคฐ เคीเคจ เคธे เคนोเคเคฐ เคฌเคนเคคी เคนै। เคเคธเคी เคुเคฒ เคฒंเคฌाเค เคฒเคเคญเค 3,180 เคिเคฒोเคฎीเคเคฐ เคนै।
เคเคฆ्เคเคฎ เคธ्เคฅเคฒ: เคฎाเคจเคธเคฐोเคตเคฐ (เคคिเคฌ्เคฌเคค, เคीเคจ)
เคญाเคฐเคค เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ: เคฒเคฆ्เคฆाเค เคे เคชाเคธ
เคฐाเค्เคฏ: เคเคฎ्เคฎू-เคเคถ्เคฎीเคฐ, เคฒเคฆ्เคฆाเค
เคชाเคिเคธ्เคคाเคจ เคฎें เคฌเคนाเคต: เคช्เคฐเคฎुเค เคญाเค เคชाเคिเคธ्เคคाเคจ เคฎें เคฌเคนเคคा เคนै เคเคฐ เคตเคนीं เค
เคฐเคฌ เคธाเคเคฐ เคฎें เคिเคฐเคคी เคนै।
---
2. เคธिंเคงु เคจเคฆी เคा เคเคฒ เคช्เคฐเคตाเคน เคเคฐ เค्เคทเคฎเคคा
[๐ง]
เคธिंเคงु เคจเคฆी เคฎें เคนเคฐ เคธाเคฒ เค
เคฐเคฌों เค्เคฏूเคฌिเค เคฎीเคเคฐ เคชाเคจी เคฌเคนเคคा เคนै। เคเคธเคा เคเคธเคค เคเคฒ เคช्เคฐเคตाเคน เคฒเคเคญเค 207 เคฌिเคฒिเคฏเคจ เค्เคฏूเคฌिเค เคฎीเคเคฐ (BCM) เคช्เคฐเคคि เคตเคฐ्เคท เคนोเคคा เคนै। เคเคธ เคชाเคจी เคा เค
เคงिเคांเคถ เคนिเคธ्เคธा เคฎाเคจเคธूเคจ เคเคฐ เค्เคฒेเคถिเคฏเคฐों เคธे เคเคคा เคนै।
เคฎुเค्เคฏ เคธเคนाเคฏเค เคจเคฆिเคฏाँ: เคेเคฒเคฎ, เคिเคจाเคฌ, เคฐाเคตी, เคฌ्เคฏाเคธ, เคธเคคเคฒुเค
เคช्เคฐเคตाเคน เคा เค
เคงिเคเคคเคฐ เคญाเค: เคชाเคिเคธ्เคคाเคจ เคी เคเคฐ เคเคฒा เคाเคคा เคนै
---
3. เคธिंเคงु เคจเคฆी เคा เคชाเคจी เค्เคฏों เคจเคนीं เคฐोเคा เคा เคธเคเคคा?
[⛔]
i) เคธिंเคงु เคเคฒ เคธंเคงि (Indus Waters Treaty, 1960)
เคญाเคฐเคค เคเคฐ เคชाเคिเคธ्เคคाเคจ เคे เคฌीเค 1960 เคฎें เคตिเคถ्เคต เคฌैंเค เคी เคฎเคง्เคฏเคธ्เคฅเคคा เคฎें เคเค เคธंเคงि เคนुเค เคฅी। เคเคธเคे เค
ंเคคเคฐ्เคเคค:
เคญाเคฐเคค เคो เคेเคตเคฒ เคคीเคจ เคชूเคฐ्เคตी เคจเคฆिเคฏों (เคฐाเคตी, เคฌ्เคฏाเคธ, เคธเคคเคฒुเค) เคा เค
เคงिเคाเคฐ เคฎिเคฒा।
เคชाเคिเคธ्เคคाเคจ เคो เคคीเคจ เคชเคถ्เคिเคฎी เคจเคฆिเคฏों (เคธिंเคงु, เคेเคฒเคฎ, เคिเคจाเคฌ) เคा เค
เคงिเค เคเคชเคฏोเค เคเคฐเคจे เคा เค
เคงिเคाเคฐ เคฆिเคฏा เคเคฏा।
เคญाเคฐเคค เคो เคชเคถ्เคिเคฎी เคจเคฆिเคฏों เคชเคฐ เคธीเคฎिเคค เคเคชเคฏोเค (เคธिंเคाเค, เคชเคจเคฌिเคเคฒी, เคเคฐेเคฒू เคช्เคฐเคฏोเค) เคी เค
เคจुเคฎเคคि เคนै, เคชเคฐंเคคु เคตเคน เคเคจเคा เคช्เคฐเคตाเคน เคจเคนीं เคฐोเค เคธเคเคคा।
ii) เคญौเคोเคฒिเค เคเคฐ เคคเคเคจीเคी เคฌाเคงाเคं
เคธिंเคงु เคจเคฆी เคญाเคฐเคค เคे เคฒเคฆ्เคฆाเค เคเคฐ เคเคฎ्เคฎू-เคเคถ्เคฎीเคฐ เคैเคธे เคฆुเคฐ्เคเคฎ เคเคฒाเคों เคธे เคฌเคนเคคी เคนै, เคเคนाँ เคฌเคก़े เคฌांเคง เคฏा เคเคฒाเคถเคฏ เคฌเคจाเคจा เคญूเคเคฐ्เคญीเคฏ เคเคฐ เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃीเคฏ เคฐूเคช เคธे เคฌेเคนเคฆ เคเค िเคจ เคนै।
เคจเคฆी เคी เคเคนเคฐाเค เคเคฐ เคคेเค เคฌเคนाเคต เคเคธे เคจिเคฏंเคค्เคฐिเคค เคเคฐเคจे เคฎें เคคเคเคจीเคी เคฐूเคช เคธे เคुเคจौเคคीเคชूเคฐ्เคฃ เคฌเคจाเคคे เคนैं।
iii) เค
ंเคคเคฐเคฐाเคท्เค्เคฐीเคฏ เคฆเคฌाเคต เคเคฐ เคฏुเคฆ्เคง เคा เคเคคเคฐा
เค
เคเคฐ เคญाเคฐเคค เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคธे เคธिंเคงु เคจเคฆी เคा เคชाเคจी เคฐोเคे, เคคो เคชाเคिเคธ्เคคाเคจ เคเคธे เคฏुเคฆ्เคง เคा เคाเคฐเคฃ เคฌเคจा เคธเคเคคा เคนै।
เคตैเคถ्เคตिเค เคฎंเคों เคชเคฐ เคญाเคฐเคค เคी เคเคตि เคชเคฐ เคญी เคจเคाเคฐाเคค्เคฎเค เค
เคธเคฐ เคชเคก़ เคธเคเคคा เคนै।
---
4. เค्เคฏा เคธिंเคงु เคा เคชाเคจी เคฐोเคा เคा เคธเคเคคा เคนै? เคธंเคญाเคตเคจाเคं เคเคฐ เคตाเคธ्เคคเคตिเคเคคा
[⚙️**]**
เคญाเคฐเคค เคुเค เคนเคฆ เคคเค เคธिंเคงु เคเคฐ เค
เคจ्เคฏ เคชเคถ्เคिเคฎी เคจเคฆिเคฏों เคा เคชाเคจी เคเคชเคฏोเค เคเคฐ เคธเคเคคा เคนै, เคชเคฐ เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคธे เคฐोเคเคจा เคธंเคญเคต เคจเคนीं เคนै।
เคธंเคญाเคตเคจाเคं:
เคฐเคจ-เคเคซ-เคฐिเคตเคฐ เคนाเคเคก्เคฐो เคช्เคฐोเคेเค्เค्เคธ: เคिเคธเคฎें เคชाเคจी เคो เคฌिเคจा เคธ्เคोเคฐ เคिเค เคเคชเคฏोเค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै (เคैเคธे เคिเคถเคจเคंเคा เคเคฐ เคฐเคเคฒे เคชเคฐिเคฏोเคเคจा)
เคोเคे เคเคฒाเคถเคฏ เคเคฐ เคกाเคฏเคตเคฐ्เคเคจ: เคธिंเคाเค เคต เคฌिเคเคฒी เคे เคฒिเค เคธीเคฎिเคค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคชाเคจी เคฐोเคा เคा เคธเคเคคा เคนै।
เคตाเคธ्เคคเคตिเคเคคा:
เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคธे เคธिंเคงु เคा เคชाเคจी เคฐोเคเคจे เคฎें เคคเคเคจीเคी, เคूเคเคจीเคคिเค เคเคฐ เคธैเคจ्เคฏ เคคीเคจों เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคฌเคก़ी เคुเคจौเคคिเคฏाँ เคนैं।
เคฏเคฆि เคญाเคฐเคค เคชूเคฐी เค्เคทเคฎเคคा เคคเค เคเคจ เคจเคฆिเคฏों เคा เคเคชเคฏोเค เคเคฐे, เคคो เคเคธे เคเคฎ เคธे เคเคฎ 10-15 เคธाเคฒ เคฒเค เคธเคเคคे เคนैं เคเคจเคซ्เคฐाเคธ्เค्เคฐเค्เคเคฐ เคเคฐ เคूเคเคจीเคคिเค เคฐเคฃเคจीเคคि เคो เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจे เคฎें।
---
5. เคจिเคท्เคเคฐ्เคท: เคธเคฎाเคงाเคจ เคเคฐ เคญเคตिเคท्เคฏ เคी เคฆिเคถा
[✅]
เคญाเคฐเคค เคो เคธिंเคงु เคเคฒ เคธंเคงि เคी เคชुเคจเคฐाเคตเคฒोเคเคจ เคชเคฐ เคตिเคाเคฐ เคเคฐเคจा เคाเคนिเค। เคเคธเคे เคธाเคฅ เคนी:
เคชเคถ्เคिเคฎी เคจเคฆिเคฏों เคा เค
เคงिเคเคคเคฎ เคเคชเคฏोเค เคเคฐเคจे เคी เคฐเคฃเคจीเคคि เคฌเคจाเคจी เคाเคนिเค।
เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃीเคฏ เคเคฐ เคธाเคฎाเคिเค เคช्เคฐเคญाเคตों เคा เค
เคง्เคฏเคฏเคจ เคเคฐ เคเคिเคค เคฏोเคเคจाเคँ เคฌเคจाเคจी เคนोंเคी।
เคเคฐेเคฒू เคเคฐ เค
ंเคคเคฐเคฐाเคท्เค्เคฐीเคฏ เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคจीเคคि เคฌเคจाเคเคฐ เคญाเคฐเคค เคो เค
เคชเคจे เคเคฒ เคธंเคธाเคงเคจों เคชเคฐ เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคฎเคเคฌूเคค เคเคฐเคจा เคนोเคा।
---
เคเคชเคा เค्เคฏा เคตिเคाเคฐ เคนै? เค्เคฏा เคธिंเคงु เคเคฒ เคธंเคงि เค
เคฌ เคญी เคช्เคฐाเคธंเคिเค เคนै? เคจीเคे เคเคฎेंเค เคฎें เค़เคฐूเคฐ เคฌเคคाเคँ।
